Küresel okyanus taşımacılığı sektörü, petrol ve gaz işinde en değişken sektörlerden biridir. Haziran ayında, OPEC+ ülkelerinin üretim kesintileri nedeniyle Asyalı rafinerilerin ABD pazarına yönelmesiyle ABD yüklemeli süper tankerlere yönelik navlun oranlarının hızla artmasının ardından emtia nakliye stoklarının yırtıldığını bildirmiştik.
Tanker Oranları Düştü
Ancak işler 180 derecelik bir dönüş aldı ve Suudi Arabistan’ın gönüllü olarak günde 1 milyon varil (v/gün) üretim kesintisini yıl sonuna kadar uzatmasının ardından nakliye stokları şu sıralar darbe alıyor. Ağustos ayında 500.000 varil/günlük gönüllü üretim kesintisi, Eylül’den Aralık ayına kadar ise 300.000 varil/günlük kesinti.
Suudi kesintilerinin özellikle VLCC’lere ve başta Suezmax’lar (1 milyon varil kapasiteli) ve Aframax’lara (750.000 varil kapasiteli) Rusya ihracatını taşıyan gemilere olan talebe zarar verdiği görülüyor. Kpler verilerine göre Rusya’nın deniz yoluyla taşınan ham petrol ihracatı, Mayıs ayındaki en yüksek seviyeye göre %18 düşüşle Ağustos ayında 3,12 milyon varil/gün olarak gerçekleşirken, deniz ürünleri ihracatı geçen ay ortalama 1,58 milyon varil/gün ile Mart ayının en yüksek seviyesinden %22 daha düşük oldu. Ton-mildeki düşüş (hacim çarpı mesafe) ve düşük tanker oranları genel nakliye gelirlerini baskı altına alırken, bölgedeki şirketlerin çoğunun dördüncü çeyrekte zayıf bir performans sergilemesi bekleniyor.
Sonuç olarak önde gelen emtia nakliye hisseleri önceki kazanımlarını tersine çeviriyor: son 30 gün içinde Tsakos Energy Navigasyon (NYSE: TNP) hisseleri %9,7 düştü; Teekay Tankerleri (NYSE: TNK)-%12,2; Nordic American Tankers (NYSE: NAT) -%11,9, Frontline (NYSE: FRO) -%4,0, Euronav NV (NYSE: EURN) -%11,3 ve International Seaways (NYSE: INSW) -%6,7.
Tanker Boğaları Umutlu
Ancak tanker boğaları pes etmeyi reddettiler ve kısa bir tünel olarak gördükleri şeyin sonunda bol miktarda ışık olduğu konusunda ısrar ettiler.
Jefferies analisti Omar Nokta Çarşamba günü bir müşteri notunda, “4. çeyrek ham tanker kazançları muhtemelen beklenenden daha yumuşak olacak olsa da, 2024’e yönelik görünüm çok daha heyecan verici hale geldi” diye yazdı. Nokta, piyasanın bir “oran patlamasına” hazır olduğu bir ortamda, “2024’ün tankerler için parlak bir yıl olacağına olan inancının giderek arttığını” söylüyor.
Clarksons Securities analisti Frode Mørkedal’a göre, “OPEC+ en sonunda üretime yeniden başladığında, ki bunun ciddi olarak 2024’ün ikinci çeyreğinde gerçekleşmesi bekleniyor, tanker piyasasının anında bir yükseliş yaşaması gerekiyor.”
İlginç bir şekilde, yükseliş söylemini satın alanlar yalnızca Wall Street bahisçileri değil, aynı zamanda gemi sahipleri de var; bazılarının yeni bir patlama zamanı beklentisiyle eski tankerlerini ikinci el pazarlardan çektiği bildiriliyor. Uzmanlar ayrıca önümüzdeki yıl daha güçlü bir büyüme öngörüyor:
“Ham tanker pazarının kargo hacminde 2023’te %2,0 ila %3,0 arasında, 2024’te ise %3,5 ila %4,5 arasında bir büyüme göreceğini tahmin ediyoruz. BIMCO’nun denizcilik baş analisti Niels Rasmussen, rekor seviyedeki petrol talebinin pazar gücünü artırdığını söyleyerek yazdı.
Petrol Talebi Güçlü
Adil olmak gerekirse, petrol talebi hâlâ güçlüyken iyimserliğin neden yüksek kaldığını anlamak zor değil.
Çin endişeleri bir yana, fiziki piyasalar güç işaretleri göstermeye devam ediyor; Asya rafinerilerinin ithalatlarını artırmaya devam etmesi beklenirken, Cushing, Oklahoma merkezindeki ham stokların Nisan ayından bu yana en düşük seviyeye gerilediği görülüyor.
Petrol fiyatları da bu talebi yansıtıyor. Brent ham petrolü 80 dolar/varil seviyesinin üzerine çıkarak üç yılın en yüksek seviyesine ulaştı. ABD Batı Teksas Arası (WTI) ham petrolü ise 76 dolar/varil seviyesine yaklaştı.
Bu fiyatlar, petrol üreticilerini daha fazla arz sağlamaya teşvik edebilir. Ancak OPEC+ grubu şimdilik temkinli davranmayı tercih ediyor ve küresel petrol piyasasının dengesini korumak için üretim artışlarını kademeli olarak uyguluyor. Bu durum tanker piyasası için hem iyi hem de kötü haberler anlamına geliyor. İyi haber şu ki, petrol fiyatlarındaki artış tanker talebini destekleyebilir. Kötü haber ise, OPEC+ üretimini artırana kadar tanker oranları düşük kalabilir.
Tanker piyasası için asıl soru şu: OPEC+ üretimini ne zaman ve ne kadar artıracak? Bu sorunun cevabı büyük ölçüde küresel ekonomik toparlanmanın ve pandeminin seyrine bağlı olacaktır. Tanker boğalarının umudu ise, 2024 yılında petrol arzının talebi aşması ve tanker oranlarının yeniden yükselebilmesidir.
