Türkiye ekonomisi 2023 yılının ilk çeyreğinde yüzde 5,9 büyüdü. Bu oran, beklentilerin üzerinde bir performans gösterdi. Ancak büyümenin arkasındaki dinamiklere baktığımızda, bazı soru işaretleri ortaya çıkıyor. Özellikle, enflasyonla mücadele ederken, hükümet büyümeden ne kadar feragat edecek?
Büyümenin Kaynakları: İç Talep ve Hane Halkı Tüketimi
Büyümenin temel kaynağı, iç talep ve hane halkı tüketimi oldu. İç talep, yüzde 7,6 artarak büyümeye 6,2 puan katkı sağladı. Hane halkı tüketimi ise yüzde 8,4 artarak büyümeye 5 puan katkı sağladı.
Bu durum, Türkiye ekonomisinin uzun süredir devam eden bir yapısını yansıtıyor. Türkiye ekonomisi, sürekli olarak iç talep ve hane halkı tüketimi üzerinden büyüyen bir ekonomi. Bu da hem enflasyonu hem de cari açığı tetikleyen bir faktör.
Enflasyonla mücadele etmek isteyen Merkez Bankası, faizleri artırarak iç talebi sınırlamaya çalışıyor. Ancak bu politika, büyümeyi de yavaşlatma riski taşıyor. Bu nedenle, hükümetin büyümeyi desteklemek için ne kadar fedakarlık edebileceği önemli bir soru.
Büyümenin Zayıf Noktaları: Sanayi Üretimi, Tarım ve İhracat
Büyümenin diğer bileşenlerine baktığımızda ise zayıf noktalar görülüyor. Özellikle sanayi üretimi, tarım ve ihracat büyümeye olumsuz katkı yaptı.
Sanayi üretimi, yüzde 0,4 azalarak büyümeye -0,1 puan katkı sağladı. Bu durum, sanayinin rekabet gücünün zayıfladığını ve küresel talepteki daralmadan etkilendiğini gösteriyor.
Tarım ise yüzde 1,3 artarak büyümeye 0,1 puan katkı sağladı. Ancak bu oran, tarımın potansiyelinin çok altında kaldığını gösteriyor. Tarım sektörünün geliştirilmesi için köklü ve kalıcı politikalara ihtiyaç var.
İhracat ise yüzde 2 azalarak büyümeye -0,3 puan katkı sağladı. Net ihracatın katkısı ise -1 puan oldu. Bu durum, Türkiye’nin dış ticaret açığının arttığını ve küresel ticaretteki payının azaldığını gösteriyor.
Küresel Ekonomideki Daralma: Çin Faktörü
Türkiye’nin ihracat performansını etkileyen en önemli faktörlerden biri de küresel ekonomideki daralma. Özellikle Çin, dünya ticaretinde son derece önemli bir rol oynuyor. Çin, imalat sanayinin göbeği ve birçok ülkenin tedarikçisi konumunda.
Çin ekonomisi, son dönemde ciddi bir yavaşlama yaşıyor. Çin hükümeti, ekonomiyi tekrar rayına oturtmak için çeşitli önlemler alıyor. Ancak bu önlemlerin etkisi henüz görülmüyor.
Çin’in ihracatında en büyük paya sahip olan ülkeler ABD ve Avrupa Birliği. Ancak Türkiye’nin de payı yüzde 1,73 ile birçok Avrupa ülkesinden yüksek. Bu nedenle, Çin’in ekonomik durumu Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor.
Sonuç: Büyüme ve Enflasyon Arasında Bir Dengenin Kurulması Gerekiyor
Türkiye ekonomisi, büyüme ve enflasyon arasında bir denge arayışında. Merkez Bankası, enflasyonla mücadele ederken, hükümet büyümeden ne kadar feragat edecek? Bu sorunun cevabı, Türkiye’nin ekonomik geleceğini belirleyecek.
Büyümenin kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve kalitesinin artırılması gerekiyor. İç talep ve hane halkı tüketimi üzerinden büyümek sürdürülebilir değil. Sanayi üretimi, tarım ve ihracat gibi sektörlerin desteklenmesi ve rekabet gücünün artırılması gerekiyor.
Küresel ekonomideki daralmaya karşı da hazırlıklı olmak gerekiyor. Özellikle Çin’in ekonomik durumu Türkiye’yi etkiliyor. Çin ile ticari ilişkilerin geliştirilmesi ve alternatif pazarların aranması gerekiyor.
Büyüme ve enflasyon arasında bir denge kurulması, hem makroekonomik istikrarı hem de refah seviyesini artıracaktır. Bu da Türkiye’nin ekonomik potansiyelini ortaya çıkaracaktır.
