Çocukların ekran karşısında geçirdikleri süre, ebeveynlerin ve uzmanların en çok merak ettiği konulardan biri. Ekran süresinin çocukların fiziksel, zihinsel ve sosyal gelişimi üzerindeki etkileri hakkında pek çok araştırma yapılmış olsa da, bu konuda net bir fikir birliği yok.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), sağlıklı büyüme ve gelişmeyi teşvik etmek için 1-5 yaş arası çocukların ekran karşısında günde bir saatten az zaman geçirmesini öneriyor . Ancak yakın zamanda yapılan bir meta-analiz, bu yaş gruplarındaki çoğu çocuğun ekran karşısında tavsiye edilenden çok daha fazla zaman harcadığını gösteriyor .
Ekran Süresi ve Gelişimsel Gecikmeler Arasında Bir Bağlantı Var mı?
Meta-analizde, Japonya’da 7.097 anne ve çocuğun katıldığı bir çalışma incelendi. Araştırmanın amacı, bir yaşındaki çocukların ekran başında geçirdikleri süre ile gelişimdeki gecikmeler arasında bir bağlantı olup olmadığını araştırmaktı .
İnceledikleri gecikmeler arasında iki ve dört yaşlarındaki iletişim, kaba motor beceriler, ince motor beceriler, problem çözme ve kişisel ve sosyal beceriler yer alıyordu .
Önceki çalışmalar da küçük çocuklarda ekran başında çok fazla zaman geçirmenin gelişimi geciktirebileceğini görmüştü .
Çalışmanın Bulguları Neler?
Çalışmaya katılan çocukların yarısından fazlasının (yüzde 51,5) günde bir saatten fazla ekran başında kaldığı belirlendi. Çocukların yüzde 29,5’i günde 1-2 saat, yüzde 18’i günde 2-4 saat, yüzde 4’ü ise günde dört saat veya daha fazla ekran süresine sahipti .
Araştırmanın sonuçları, ekran başında geçirilen sürenin artmasının, çocuklar iki ve dört yaşlarındayken gelişimsel gecikme riskinin daha yüksek olmasıyla ilişkili olduğunu gösterdi. Araştırmacılar, iki yaşına gelen çocukların iletişim, ince motor becerileri, problem çözme ve kişisel ve sosyal becerilerle ilgili gelişimsel gecikmelerin daha sık görüldüğünü gördü. Dört yaşındayken araştırmacılar, ekran başında çok fazla vakit geçirenlerin iletişim ve problem çözme ile ilgili gelişimlerinde gecikmeler yaşadıklarını gördüler .
Ekran Süresini Azaltmak İçin Ne Yapılabilir?
Araştırmanın yazarları, bu bulguların, ekran süresi ve çocuk gelişimi ile ilgili gelecekteki tartışmalarda gelişimsel gecikmelerin ayrı ayrı ele alınması gerektiğini öne sürdüğüne inanıyor .
Sonuçlar, çocuğun ekran başında geçirdiği süre arttıkça gecikmelerin de o kadar fazla olabileceğini gösteriyor. Bu nedenle, ebeveynlerin ve bakıcıların çocukların ekran sürelerini sınırlamak ve alternatif aktiviteler sunmak için çaba göstermeleri gerekiyor.
Ekran süresini azaltmak için bazı ipuçları şunlardır:
– Çocuğunuzun yaşına uygun ekran süresi sınırları belirleyin ve bunlara uyun.
– Çocuğunuzun ekran karşısında geçirdiği zamanı takip edin ve kaydedin.
– Çocuğunuzun ekran kullanımını sabah veya akşam gibi belirli saatlere sınırlayın.
– Çocuğunuzun yatak odasında veya yemek masasında ekran kullanmasına izin vermeyin.
– Çocuğunuzun ekran kullanımını ödül veya ceza olarak kullanmayın.
– Çocuğunuzla birlikte kaliteli ve eğitici içerikler seçin ve izleyin.
– Çocuğunuzun ekran dışı aktivitelere katılmasını teşvik edin. Örneğin, kitap okumak, oyun oynamak, sanat yapmak, spor yapmak, doğada vakit geçirmek gibi.
– Çocuğunuzla ekran dışı zaman geçirin ve ona ilgi gösterin.
Ekran süresi, çocukların gelişimi için önemli bir faktördür. Ebeveynler ve bakıcılar, çocukların ekran sürelerini makul düzeyde tutmak ve onlara sağlıklı ve mutlu bir yaşam sunmak için sorumludur.
