Deniz salyangozları, sadece denizin altında yaşayan küçük hayvanlar değil, aynı zamanda insan sağlığı için büyük faydalar sağlayabilecek ilaçların kaynağı olabilir. Türk ve İrlandalı bilim insanları, deniz salyangozları üzerinde yaptıkları çalışmalar sonucunda, kanser, hipertansiyon ve diyabet gibi hastalıklara karşı etkili ilaç adayları keşfettiklerini duyurdu.
Deniz salyangozları neden önemli?
Deniz salyangozları, avlarını yakalamak veya kendilerini savunmak için zehirli maddeler üreten hayvanlardır. Bu zehirli maddeler, peptitler adı verilen küçük protein parçacıklarından oluşur. Peptitler, vücuttaki hücrelerin iletişimini sağlayan ve çeşitli biyolojik süreçleri düzenleyen moleküllerdir. Bu nedenle, peptitlerin ilaç olarak kullanılması büyük bir potansiyel taşımaktadır.
Ancak, peptitlerin ilaç olarak kullanılmasının önünde bazı engeller vardır. Örneğin, peptitler vücutta kolayca parçalanabilir, bağırsaklardan emilemez veya hedef hücrelere ulaşamaz. Bu sorunların üstesinden gelmek için peptitleri sentetik olarak üretmek veya modifiye etmek gerekmektedir.
Deniz salyangozundan nasıl ilaç üretildi?
Samsun 19 Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Deniz Ekinci ve ekibi, İrlanda’da bulunan Limerick Üniversitesi ile işbirliği yaparak deniz salyangozundan ilaç üretmek için çalışmalar yaptı. Ekip, deniz salyangozlarının zehirli maddelerini izole ederek bunların kimyasal yapılarını ve biyolojik aktivitelerini belirledi.
Ardından, bu maddeleri sentetik olarak üretmek için bir yöntem geliştirdi. Bu yöntemde, peptitleri DNA moleküllerine bağlayarak bakterilere aktardı. Bakteriler de bu DNA moleküllerini okuyarak peptitleri üretti.
Bu şekilde elde edilen peptitlerin kanser, hipertansiyon ve diyabet gibi hastalıklara karşı etkili olduğu laboratuvar deneyleriyle kanıtlandı. Ayrıca, bu peptitlerin sentetik ilaçlara göre daha doğal olduğu ve vücudun zamanla direnç geliştirmesini de önlediği belirlendi.
Deniz salyangozundan ilacın geleceği ne olacak?
Deniz salyangozundan elde edilen ilacın uzun bir laboratuvar yolculuğu olacak. İlacın güvenliği ve etkinliği, hayvan deneyleri ve klinik deneylerle test edilecek. Bu süreçlerden başarıyla geçerse, önümüzdeki yıllarda deniz salyangozundan ilaç, kanser, hipertansiyon ve diyabet hastalarının derdine derman olacak.
Deniz salyangozundan ilaç üretmek için çalışan ekip, bu alanda Türkiye’nin ilk ve tek patentini aldı. Ekip, bu çalışmanın hem bilimsel hem de ekonomik açıdan büyük bir katkı sağlayacağını umuyor.
