Türkiye’nin Orta Vadeli Programı (OVP), 5.018 sayılı bütçe mali kontrol yasasının 16. maddesinin değişik ikinci fıkrası uyarınca kalkınma planı doğrultusunda hazırlanır ve onun önceliklerini dikkate alır. Ancak OVP, 12. kalkınma planının hedefleri doğrultusunda belirlenmiş durumda, oysa plan henüz açıklanmamış. Bu durum, OVP’nin hukuki dayanağını zayıflatmakta ve bütçe açığı, ek ödenekler ve Cumhurbaşkanlığı kararları gibi konularda ciddi sorunlar yaratmaktadır.
Plan Yok, OVP Nasıl Hazırlandı?
OVP, 2023-2025 yıllarını kapsayan üç yıllık bir programdır. Programın temel amacı, ekonomik istikrarı sağlamak, büyümeyi desteklemek ve kamu maliyesini sürdürülebilir kılmaktır. Ancak programın hazırlandığı dönemde, 12. kalkınma planı henüz açıklanmamıştır. Kalkınma planı, ülkenin uzun vadeli vizyonunu, stratejilerini ve politikalarını belirleyen en üst düzey belgedir. Planın olmadığı bir ortamda, OVP’nin nasıl hazırlandığı ve hangi hedeflere dayandığı soru işareti yaratmaktadır.
Bu soru işaretini artıran bir diğer husus da, 5.018 sayılı yasanın 16. maddesinin değişik ikinci fıkrasının açıkça belirttiği gibi, OVP’nin kalkınma planına uygun olması gerektiğidir. Bu maddeye göre, OVP’nin kalkınma planının hedefleriyle çelişmemesi ve onun önceliklerini dikkate alması gerekir. Ancak henüz açıklanmamış bir planın hedefleri ve öncelikleri nasıl bilinebilir? Bu durum, OVP’nin hukuki dayanağını zedelemekte ve programın meşruiyetini tartışmalı hale getirmektedir.
Bütçe Açığı Neden Arttı?
OVP’nin bir diğer sorunlu yönü de bütçe açığı rakamlarıdır. Programda yer alan tablolara göre, 2023 yılında bütçe açığının 1 trilyon 600 milyar lira olacağı öngörülmektedir. Ancak bu rakam, meclisten geçen ek bütçeyle birlikte 659,4 milyar lira olan bütçe açığı hedefinden çok daha yüksektir. Bu durum, bütçe açığının neden arttığını ve bunun nasıl finanse edileceğini akla getirmektedir.
Bütçe açığının artmasının nedeni, ek ödenekler ve harcamalardır. OVP’de yer alan tablolarda, 2023 yılında harcamaların 6 trilyon 600 milyar lira olacağı görülmektedir. Ancak bu rakam, meclisten geçen ek bütçeyle birlikte 5 trilyon 600 milyar lira olan harcama ödeneğinden 1 trilyon lira daha fazladır. Bu durum, ödenek üstü harcama yapılacağını ve bütçe disiplininin bozulacağını göstermektedir.
Ödenek üstü harcama yapılmasının aracı ise Cumhurbaşkanlığı kararlarıdır. 15 Ağustos 2023 tarihli bir Cumhurbaşkanlığı kararıyla, resmi gazetenin şekli yeniden belirlenmiş ve Cumhurbaşkanı’nın istediği kararları yayınlamayabileceği hükmü getirilmiştir. Bu kararla, Cumhurbaşkanı’nın bazı kuruluşlara ek ödenek vermesi ve bunların resmi gazetede yayınlanmaması mümkün hale gelmiştir. Bu durum, bütçe açığının gerçek boyutunu gizlemekte ve kamu maliyesinin şeffaflığını azaltmaktadır.
Sonuç
OVP, Türkiye’nin ekonomik istikrarı, büyümesi ve kamu maliyesi için önemli bir belgedir. Ancak programın hazırlandığı dönemde, kalkınma planı henüz açıklanmamıştır. Bu durum, programın hukuki dayanağını zayıflatmakta ve meşruiyetini tartışmalı hale getirmektedir. Ayrıca programda yer alan bütçe açığı rakamları, meclisten geçen ek bütçeyle uyumlu değildir. Bütçe açığının artmasının nedeni, ek ödenekler ve harcamalardır. Bu durum, bütçe disiplininin bozulacağını ve kamu maliyesinin şeffaflığının azalacağını göstermektedir. OVP’nin bu sorunlarının giderilmesi ve programın gerçekçi ve tutarlı bir şekilde hazırlanması gerekmektedir.
-
-
-
-
-
-
