Kokain kaynaklı şiddet, küçük Güney Amerika ülkesi Ekvador’u kasıp kavuruyor. 21. yüzyılın başında milyonları yoksulluktan kurtaran büyük bir petrol patlaması yaşayan, 20 milyondan az nüfusa sahip kriz eğilimli And ülkesi, yakın zamana kadar uyuşturucu kaçakçılığıyla bağlantılı kan dökülmesini önlemeyi başardı. Uzun süredir çatışmalardan rahatsız olan bir bölgede Ekvador, dünyanın en büyük kokain üreticisi Kolombiya ve Peru arasında sıkışmış olmasına rağmen bir barış adası olarak biliniyordu. Ancak son yıllarda, çatışmaların parçaladığı Kolombiya’da artan kokain üretimi ve ele geçirmeler, Ekvador’un narkotik için önemli bir aktarma noktası olarak ortaya çıkmasını kaçınılmaz hale getirdi. Şiddetteki artış, derin bir siyasi ve ekonomik krizle boğuşan Güney Amerika ülkesi için bundan daha kötü bir zamanda olamazdı.
Ekvador’un Kuzey Sınırı: Kokainin Geçiş Noktası
Ekvador, uzun süredir kokain kaçakçılığı ve buna bağlı kan dökülmesiyle eşanlamlı bir ülke olan, çekişmelerle parçalanmış Kolombiya ile gözenekli bir kuzey sınırını paylaşıyor. Uluslararası sınır çizgisi, Amazon Havzasındaki Güepí Nehri’nde başlar ve Sardinas Körfezi’ndeki Mataje Nehri’nin ağzında Pasifik kıyısında sona erer. Her iki ülkedeki yetkililer, sık sık geçiş yapan çeşitli Kolombiyalı yasadışı silahlı gruplarla sınırın tamamı üzerinde tam kontrol sağlayamıyor. Koka yaprağı ekimi, koka hamurunun hazırlanması ve kokain üretimi, Kolombiya’nın yasadışı silahlı grupları için kazançlı gelir kaynaklarıdır. Bu nedenlerden dolayı, çatışmaların parçaladığı ülkede koka ekimi ve kokain üretimi giderek artıyor.
Kolombiya, Medellin Karteli’nin altın çağında olduğu 1980’lerin başlarıyla karşılaştırıldığında bile, şimdi her zamankinden daha fazla kokain üretiyor ve ihraç ediyor. Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC), Kolombiya’nın 2021 koka yaprağı üretiminin, ekili arazinin %7 azalarak 353.000 dönüme düşmesine rağmen, yıldan yıla %43 artarak 1.137.700 mt’a ulaştığını tahmin ediyor. Ajans bunun, kokain üretiminin tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 1.400 mt’a ulaşmasına neden olduğuna inanıyor; bu, bir yıl önce üretilen 1.228 mt’dan %14 daha fazlaydı. Yetkili makamların 2021’de 669 kilogram kokainle yasadışı silahlı çeteleri alternatif kaçakçılık yolları bulmaya zorlamasıyla ele geçirme vakaları da o yıl rekor seviyeye yükseldi.
Yerel ekonomilere koka ekimi, kokain üretimi ve uyuşturucu kaçakçılığı yapan yasadışı silahlı grupların hakim olduğu Kolombiya’nın en büyük 14 koka yetiştirme noktasından sekizi, Ekvador’un kuzey sınırına yakın bir yerde bulunuyor. Bu nedenlerden dolayı, Kolombiya’nın kokain ticareti ve ülkedeki iç çatışmalar komşu Ekvador’a da sıçradı. Kolombiya’nın kokain üretiminin üçte birinden fazlasının Ekvador’a aktığına inanılıyor. Küçük And Dağları ülkesi, uyuşturucunun ABD, Avrupa ve Asya Pasifik’e ihracını kolaylaştırmak için ideal bir konuma sahip olan Pasifik kıyı limanları ile artık kokain için önemli bir aktarma noktası. Sonuç olarak, FARC muhalifleri ve ülkenin en güçlü suç çetesi de dahil olmak üzere Kolombiya’nın yasadışı silahlı grupları, Kolombiya’nın Gaitanist Öz Savunma Kuvvetleri (AGC – İspanyolca baş harfler), Meksika’nın Sinaloa ve Yeni Nesil kartelleri Ekvador’da bir varlık oluşturdu.
Ekvador’da Kokain Kaynaklı Şiddetin Artışı
Bu suç örgütleri, koka hamurunu kokaine dönüştürmek ve narkotikleri önemli pazarlara nakletmek için gerekli koordinasyonu sağlamaktan sorumlu olan Ekvador hapishanesi ve sokak çeteleriyle ittifaklar kurdu. 2020 salgınının sonunda Ekvador hükümeti, ülkenin hapishane sistemi üzerindeki kontrolünü kaybetmişti. Yüzlerce mahkumun ölümüne neden olan ölümcül çatışmalar, hapishanelerdeki aşırı kalabalıklaşma, personel eksikliği ve altyapı sorunlarıyla tetiklenmişti. Hapishane çeteleri arasındaki rekabet, uyuşturucu kaçakçılığından elde edilen gelirleri paylaşmak için de devam etti. Bu durum, hapishane dışındaki şiddeti de körükledi. Ekvador’un İçişleri Bakanlığı’na göre, 2020’de ülkede işlenen cinayetlerin %80’i uyuşturucu kaçakçılığıyla ilgiliydi.
Ekvador’un kuzey sınır bölgesinde de durum giderek kötüleşiyor. Kolombiya’nın yasadışı silahlı grupları, Ekvador topraklarını hem uyuşturucu nakliyat hem de sığınak olarak kullanıyor. Bu gruplar arasında en tehlikelisi olarak görülen FARC muhalifleri, Kolombiya hükümetiyle 2016’da imzalanan barış anlaşmasını reddeden eski FARC gerillalarından oluşuyor.
-
-
-
-
-
-
