Rusya’nın yükselen enflasyonu ve düşen para birimi, ülkenin ekonomik istikrarını tehdit ederken, Kremlin ile Rusya Merkez Bankası arasında ortaya çıkan bir anlaşmazlığa ışık tuttu. Merkez bankası, rublenin değer kaybını durdurmak için faiz oranlarını artırırken, Kremlin’in ekonomi danışmanı ise bankayı gevşek para politikası uygulamakla suçladı. Bu durum, Rusya’nın petrol ve gaz ihracat gelirlerindeki düşüş, Batılı güçlerin yaptırımları ve Ukrayna’ya yönelik askeri müdahalesinin yarattığı baskılarla baş etmek için koordineli önlemler alan iki kurum arasındaki ilişkiyi zorluyor.
Ruble dolar karşısında 17 ayın en düşük seviyesine geriledi
Rusya Merkez Bankası (CBR), Salı günü acil bir toplantıda, 17 ayın en düşük seviyesi olan 102’ye gerileyen rubledeki hızlı değer kaybını durdurmak amacıyla faiz oranlarını 350 baz puan artırarak %12’ye çıkardı. Pazartesi günü dolar karşısında 100 ruble seviyesini aşan para birimi, faiz artırımının ardından bir miktar toparlanarak 97 rubleye kadar yükseldi ancak Salı günü sonunda yeniden 100 rublenin üzerine çıktı.
Ani hareket, Başkan Vladimir Putin’in ekonomi danışmanı Maxim Oreshkin’in enflasyondaki son hızlanmanın ve düşen para biriminin “gevşek para politikasının” sonucu olduğunu ve merkez bankasının “gerekli tüm araçlara sahip olduğunu” savunan bir makale kaleme almasının ardından geldi. Durumu normalleştirmek için.”
Oreshkin, merkez bankasının faiz oranlarını daha önce yeterince yükseltmediğini ve bu nedenle rublenin aşırı değer kaybettiğini iddia etti. Ayrıca, bankanın döviz rezervlerini artırması gerektiğini ve bunun için de iç piyasada döviz alması gerektiğini söyledi.
Merkez bankası enflasyon baskısını sınırlamayı amaçlıyor
Banka, Salı günü yaptığı acil faiz artırımının, son üç aydaki mevcut fiyat artışının mevsimsellikten arındırılmış bazda yıllık ortalama %7,6 ve çekirdek enflasyonun 2000’in üzerinde olmasıyla birlikte, “enflasyon baskısı artarken” “fiyat istikrarı risklerini sınırlamayı” amaçladığını söyledi. aynı dönemde %7,1’e yükseldi.
Merkez bankası yönetim kurulu, “Çıktıyı artırma kapasitesini aşan istikrarlı iç talep büyümesi, altta yatan enflasyonist baskıyı artırıyor ve artan ithalat talebi yoluyla rublenin döviz kuru dinamikleri üzerinde etkili oluyor” dedi.
Banka, enflasyonun 2023 yılının ilk yarısında %8-9 aralığında seyredeceğini ve 2024 yılının sonunda %5 hedefine yaklaşacağını tahmin etti. Banka, para politikasını sıkılaştırarak enflasyon beklentilerini düşürmeyi ve rublenin değerini korumayı hedeflediğini belirtti.
Merkez bankası ve Kremlin arasında koordinasyon bozuldu
Geçtiğimiz hafta merkez bankası volatiliteyi azaltmak için iç piyasada döviz alımlarını 2024 yılına kadar durdurmuştu ancak bu, rublenin düşüşünü durduramadı. Rusya, petrol ve gaz ihracat gelirlerindeki düşüşü dengelemek için sık sık döviz satıyor ve fazla veriyorsa satın alıyor.
Kremlin’in müdahalesinden önce, Rusya Merkez Bankası, Rusya’nın cari hesap fazlasındaki çöküşün yüksek enflasyonun arkasındaki ana faktör olduğu yönündeki önceki değerlendirmesinde haklı olduğunu söyledi. Banka, cari hesap fazlasının Ocak-Temmuz döneminde yıllık %85’ten fazla düştüğünü ve bunun hem petrol fiyatlarındaki düşüş hem de Batılı güçlerin uyguladığı yaptırımların etkisiyle ithalat maliyetlerinin artması nedeniyle olduğunu belirtti.
Duma Finansal Piyasalar Komitesi başkanı Anatoly Aksakov, bir Google çevirisine göre Pazartesi günü Telegram’da “ruble kuru devletin kontrolü altında” dedi. Aksakov, merkez bankasının faiz oranlarını artırmasının gereksiz olduğunu ve bunun yerine döviz alımını yeniden başlatması gerektiğini savundu.
Rusya ekonomisini yeniden yapılandırmak ve Moskova’nın artan ekonomik izolasyonunun ve Batılı güçlerin cezai yaptırımlarının etkisini en aza indirmek için koordineli önlemler alan Kremlin ve Rusya Merkez Bankası, şimdi kur sorunlarının nedenleri konusunda anlaşmazlığa düşmüş durumda.
Analistler, hükümetin merkez bankasını para politikası eylemi için doğrudan güçlü bir şekilde silahlandırmasının ülke ekonomisinin karşı karşıya olduğu sorunların bir işareti olduğunu ileri sürdüler.
Economist Intelligence Unit’in küresel tahmin direktörü Agathe Demarais, CNBC’ye yaptığı açıklamada, merkez bankasının Rusya’nın cari hesap fazlasındaki çöküşün yüksek enflasyonun arkasındaki ana faktör olduğu yönündeki önceki değerlendirmesinde haklı olduğunu söyledi.
CNBC’ye e-posta yoluyla verdiği demeçte, “Bu, hem Rusya’nın hidrokarbon ihracat gelirlerini azaltan hem de ithalat maliyetlerini artıran Batı yaptırımlarından kaynaklanıyor” dedi.
Yani Rus para birimi içinden çıkmak için mücadele edeceği bir kısır döngüye girdi.”
Ruble, Rusya’nın Ukrayna’yı tam ölçekli işgali ve ardından kapsamlı Batı yaptırımlarının ardından Şubat 2022’de dolar karşısında 130’a kadar düştü. Buna cevaben, merkez bankası para birimini istikrara kavuşturmak için sermaye kontrolleri uyguladı ve sonunda 2022 yazına kadar doları 50 ila 60 dolar aralığına geri getirdi.
Rublenin zayıflığı Rusya ekonomisine nasıl etki ediyor?
Rusya ekonomisi, rublenin değer kaybının yarattığı enflasyon ve ithalat maliyetlerinin yanı sıra, petrol fiyatlarındaki düşüş, Batılı güçlerin yaptırımları ve Ukrayna’ya yönelik askeri müdahalenin de olumsuz etkisi altında. Rusya, petrol ve gaz ihracatına büyük ölçüde bağımlı bir ülke ve bu sektörün gelirleri, bütçe gelirlerinin yaklaşık %40’ını oluşturuyor. Petrol fiyatlarındaki düşüş, Rusya’nın bütçe açığını artırıyor ve kamu harcamalarını kısıtlıyor.
Batılı güçlerin yaptırımları ise, Rusya’nın finansal piyasalara erişimini kısıtlıyor ve yabancı yatırımcıların güvenini azaltıyor. Yaptırımlar, Rusya’nın borçlanma maliyetlerini artırıyor ve ekonomik büyümeyi yavaşlatıyor. Ayrıca, yaptırımlar nedeniyle Rusya’nın teknoloji transferi ve modernizasyonu da zorlaşıyor.
Ukrayna’ya yönelik askeri müdahale ise, hem Rusya hem de Ukrayna için ekonomik ve siyasi bir yük oluşturuyor. Rusya, Ukrayna ile ticaretini kaybediyor ve Avrupa Birliği ile ilişkilerini bozuyor. Ukrayna ise, toprak bütünlüğünü korumak için savunma harcamalarını artırıyor ve ekonomik reformlarını erteliyor.
Rusya ekonomisinin bu zorluklarla başa çıkabilmesi için, rublenin değerini korumak, enflasyonu düşürmek, petrol bağımlılığını azaltmak, yaptırımları hafifletmek ve Ukrayna ile barışçıl bir çözüm bulmak gibi önemli adımlar atması gerekiyor. Ancak bunların hiçbiri kolay değil ve zaman alacak.
Sonuç
Rusya Merkez Bankası ve Kremlin arasında enflasyon ve kur krizi, ülkenin ekonomik istikrarını tehdit ediyor. Merkez bankası, rublenin değer kaybını durdurmak için faiz oranlarını artırırken, Kremlin’in ekonomi danışmanı ise bankayı gevşek para politikası uygulamakla suçladı. Bu durum, iki kurum arasındaki koordinasyonu bozuyor ve para politikasının etkinliğini azaltıyor.
Rusya ekonomisi, rublenin değer kaybının yanı sıra, petrol fiyatlarındaki düşüş, Batılı güçlerin yaptırımları ve Ukrayna’ya yönelik askeri müdahalenin de olumsuz etkisi altında. Rusya’nın bu zorluklarla başa çıkabilmesi için, rublenin değerini korumak, enflasyonu düşürmek, petrol bağımlılığını azaltmak, yaptırımları hafifletmek ve Ukrayna ile barışçıl bir çözüm bulmak gibi önemli adımlar atması gerekiyor.
