Ticaret Bakanlığı’nın ikinci el otomobiller için aldığı önlemler sonrasında piyasada neler yaşandı? Fiyatlar nasıl değişti? Alıcılar ve satıcılar ne durumda? Otomotiv piyasası uzmanı Göksel Erco ile konuştuk.
Ticaret Bakanlığı’nın Önlemleri Nelerdi?
Ticaret Bakanlığı, 15 Temmuz 2023 tarihinde ikinci el otomobil piyasasını düzenlemek amacıyla birtakım önlemler almıştı. Bu önlemler şunlardı:
İkinci el otomobil alım satımında aracılık eden yetkili işletmelerin, araçların gerçek değerini yansıtan bir fiyat listesi hazırlaması ve bunu internet sitesinde yayınlaması zorunlu hale getirildi.
Yetkili işletmelerin;
Araçların fiyat listesinde yer alan değerden daha yüksek veya daha düşük bir fiyata satış yapması yasaklandı.
Araçların fiyat listesinde yer alan değerden daha yüksek veya daha düşük bir fiyata alım yapması yasaklandı.
Araçların fiyat listesinde yer almayan marka veya modeldeki araçları alması veya satması yasaklandı.
Araçların fiyat listesinde yer alan değerden %10’dan fazla sapma gösteren araçları alması veya satması yasaklandı.
Araçların fiyat listesinde yer alan değerden %10’dan fazla sapma gösteren araçları internet sitesinde ilan etmesi yasaklandı.
Araçların fiyat listesini her ay güncellemesi ve Ticaret Bakanlığı’na bildirmesi zorunlu hale getirildi.
Araçların fiyat listesini hazırlarken Ticaret Bakanlığı’nın belirlediği kriterlere uygun olarak hesaplaması zorunlu hale getirildi.
Bu önlemlerin amacı, ikinci el otomobil piyasasında yaşanan spekülasyonu önlemek, tüketicilerin haklarını korumak ve piyasayı şeffaf hale getirmekti.
Önlemlerin Piyasaya Etkisi Ne Oldu?
Ticaret Bakanlığı’nın aldığı önlemler sonrasında ikinci el otomobil piyasasında neler yaşandığını otomotiv piyasası uzmanı Göksel Erco ile konuştuk. Erco, önlemlerin piyasaya etkilerini şöyle değerlendirdi:
“Önlemler piyasaya etkilerini gösterdi. Özellikle sıfır kilometre ve ikinci el arasındaki fiyat dengesizliği bir yerlere kadar ulaştı. Ama bu arada şöyle bir gelişmeler de yaşandı. Şimdi bizim özellikle piyasa şikayet ettiği köpük dediğimiz bir durum gitti. Tam o köpük dediğimiz kısmın indirimini yaşayacağız derken, özellikle sıfır kilometre gelen fiyat artışları, her ay gelenden daha çok bir fiyat artışı olunca, bir manada o köpüklerinin yanında o fiyatlar aldı ve fiyatlar daha düşecek ya da elinde yüksek fiyatlı almış olduğu aracı yükselir beklentisi ile beraber aldıysa satışta bir durma noktasına geldiler. Şu an piyasalar sorarsanız, özellikle ikinci el için söyleyeyim, şu an işler durgun. Herkes bekleme pozisyonunda.”
Erco, önlemlerin piyasadan alsatçı olarak bilinen yatırımcıları çıkardığını, ancak gerçek müşterilerin de fiyatların düşmesini beklediğini söyledi. Erco, bu durumun sektör için iyi olmadığını, işleyen bir piyasanın durgunluğa girmesinin zararlı olduğunu belirtti. Erco, fiyatların ne olacağı konusunda ise şunları söyledi:
“Her işin bir maliyeti var. Çok maliyetlerin altına bir yerlere geleceğine düşünmekte çok doğru olmaz. Bu konuyla alakalı dediğim gibi sıfır kilometre fiyatlarına gelen baya fazla gelen zamlar bu konudaki dengesizliği biraz daha tetikledi, işin doğrusu. Bu beklentinin kısa süre sonra durgunluğun geçeceğini düşünüyoruz. Ama tabii ki bu sürecin uzun sürmesi bir manada sektör üstünde çok iyi bir şey değil. Çünkü işleyen bir sektörden bahsediyoruz, bir camiadan bahsediyoruz. Bir an önce bunların bu kararsızlığın son ermesini, işte normal rayına girmesini bekliyoruz açıkçası. Fiyatlarla alakalı dediğim gibi, bu köpük dediğimiz kısım zaten özellikle biz başından beri belirttiğimiz bir konu vardı.
Bu meslekte hiç alakası olmayan ve nihayet tüketici dışında alsatçı dediğimiz bir kısım vardı. Onlar zaten Ticaret Bakanlığı’mızın önlemleriyle bu piyasadan çekildiler. Tabiri caizse bu konudan sonra artık normal standartlara döneceğini düşünüyoruz. Normal standartlarında olduğu için maalesef fiyatlar ister istemez az ya da çok yükselme eğilimi devam edecek ama bizim esas şikayet ettiğimiz konu o değildi. Örnek vermek gerekirse 500 bin lira sıfırı olan bir arabanın sıfırı ikinci eli 400 bin olur, 450 bin olur ama arzdaki dengesizlik şu an artık yok talebinde fazla ile beraber ikinci el araba bile sıfır kilometre üzerinde fiyatlar isteniyordu. Bu uygulamayla beraber hem bunların önüne geçilmiş oldu hem de arzın da çok büyük etkisi oldu ama şu an şöyle bir ters durum yaşanıyor. Arzın fazlalığı bu sefer de bu piyasanın durgunluğuna bir etki yaratmaya başladı. Bununla beraber fiyatların en azından ikinci eldeki aradaki makasın normalleşeceğini düşünüyoruz açıkçası.”
