Arşiv Araştırması ve Güvenlik Soruşturması İşlemleri Kamu Personeli Olmak İsteyenleri Mağdur Ediyor (2. Bölüm)

ARŞİV ARAŞTIRMASI VE GÜVENLİK SORUŞTURMASI NE ANLAMA GELİYOR? NASIL UYGULANMALI? MAĞDURİYETLER NELER? SORUN NASIL ÇÖZÜMLENMELİ? İKİNCİ BÖLÜM

Değerli okurlar,

Malumunuz olduğu üzere yazımızın ilk bölümünde arşiv araştırması ve güvenlik soruşturmasında yaşanan mağduriyetleri dile getirmiş, yargı makamlarının konuya bakışını ele almıştık. (TIKLAYIN.)

İkinci ve son bölümde arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması ile ilgili genel bir değerlendirme yaparak konuya ilişkin çözüm önerilerimizi ifade edeceğiz.

Dünkü yazımızda da belirttiğimiz üzere arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması yapılması şartı, devlet memurluğuna alınma şartlarını düzenleyen 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu md. 48’e, 03/10/2016 tarih ve 676 sayılı KHK ile getirilmiştir.

Arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması esasen bu düzenlemeden önce de bulunmaktaydı. Nitekim 4045 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan 14/2/2000 tarihli Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği uyarınca;

“… yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde Devletin güvenliğinin, iç ve dış menfaatlerinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının gizlilik dereceli birim ve kısımlarını belirlemek, Türk Silahlı Kuvvetlerinde, emniyet ve istihbarat teşkilatlarında, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel hakkında… “ 

Bu denetim zaten uygulanıyordu. Ancak hain darbe girişimi sonucunda çıkarılan OHAL KHK’lar kapsamında arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması yapılmış olmak şartı 657 sayılı Kanun’a eklendi ve tüm kamu görevlilerini kapsar hale getirildi.

Bu yönüyle getirilen düzenlemeyi önemli ve değerli buluyoruz. Nitekim hangi kurum veya hangi kadro/statü olursa olsun her kamu görevi hassastır ve arşiv araştırması ile güvenlik soruşturması yapılmalıdır. Ancak bir yandan da kamu personeli olmak isteyen vatandaşlarımızın hakkı ve hukuku korunmalıdır.

ÇÖZÜM ÖNERİLERİMİZ

– 14/02/2000 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile çıkarılan Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği kaldırılmalı; 676 sayılı OHAL KHK ile getirilen 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu md. 48/A-8 maddesi dayanak edilerek tüm kamu görevlilerini (memur, sözleşmeli personel, işçi) kapsayan bir düzenleyici idari işlem (Yönetmelik veya Genelge gibi) tesis edilmelidir.

– Arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması için Cumhurbaşkanlığı veya takdir edilecek başka bir makama bağlı bir birim oluşturulmalı, hangi kamu kurum veya kuruluşu olursa olsun araştırma-soruşturma tek bir yerden yürütülmelidir. Bu sayede kurum veya kuruluş bazında uygulama farklılıklarının önüne geçilebilecektir.

– Anayasal düzene veya devletimizin güvenliğine karşı suçların zaten HAGB kapsamına giremeyeceği gözetilerek, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu düzenlemesine de uygun bir biçimde HAGB’nin tek başına hiçbir şekilde kamu görevine engel olmayacağı açıkça düzenleme altına alınmalıdır.

– Kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasını teminen; kursiyerlik, stajyerlik gibi kamu görevine atanma için bir süreç gereken durumlarda arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması bu süreçlerin başında yapılmalıdır.